Oddział Wojewódzki Związku Sybiraków w Bydgoszczy powstał z inicjatywy Danuty Kwiatoń. To wokół niej skupiła się grupa 20 osób, którzy jako pierwsi uzyskali członkostwo Związku, otrzymując pełnomocnictwo do zorganizowania Oddziału. Dnia 31 marca 1989 roku Zarząd Główny Związku Sybiraków podjął uchwałę w sprawie powołania w Bydgoszczy Oddziału Związku. Pierwsze spotkanie grupy założycielskiej odbyło się 28 kwietnia 1989 roku, uczestniczyło w nim ponad 100 osób zainteresowanych sprawą utworzenia organizacji Sybiraków.
I Walne Zgromadzenie Oddziału odbyło się 30 września 1989 roku. Wybrano zarząd Oddziału. Na prezesa zarządu został wybrany Andrzej Lachowski. W tym czasie bydgoski Oddział liczył 151 członków zweryfikowanych i około 250 osób oczekujących na weryfikację oraz dwa będące w trakcie organizacji koła terenowe. Siedziba zarządu mieściła się w Instytucie Weterynarii.
II Walne Zgromadzenie odbyło się 5 stycznia 1991 roku. Referat sprawozdawczy wygłosił prezes zarządu. Odbyły się wybory do zarządu. Na prezesa ponownie został wybrany Andrzej Lachowski. Liczba członków wzrosła do 800 osób, powstało 8 kół - 3 w Bydgoszczy oraz w Inowrocławiu, Świekatowie, Świeciu, Nakle i Chojnicach.
Odbyły się kolejno trzy walne zgromadzenia Oddziału. III Walne Zgromadzenie w 1992 roku, IV Walne Zgromadzenie w styczniu 1993 roku, kiedy to na prezesa zarządu Oddziału została wybrana Genowefa Kalinowska.
W ciągu trzech lat liczba członków wzrosła do blisko 1200, powstały nowe koła - w Solcu Kujawskim, Koronowie, osiedlu Szwederowo, Więcborsku i Wyżyny. Oddział liczył 19 kół terenowych.
W 1996 roku Zarząd Oddziału zwołał V Walne Zgromadzenie. Przeprowadzone wybory wyłoniły nowy zarząd Oddziału, którego prezesem został Mirosław Myśliński.
VI Walne Zgromadzenie Delegatów zostało zwołane na 24 maja 2000 roku. Dokonano wyboru nowego Zarządu. Na prezesa ponownie wybrano Mirosława Myślińskiego. Obecnie Oddział liczy 1014 członków zrzeszonych w 17 kołach terenowych.
17 września 1990 roku, w kościele pod wezwaniem Zmartwychwstania Pańskiego na Osiedlu Leśnym w Bydgoszczy odbyła się podniosła uroczystość poświęcenia sztandaru Oddziału, ufundowanego z dobrowolnych składek oraz środków uzyskanych ze sprzedaży kalendarzy i krzyżyków sybirackich oraz książek i „cegiełek". W uroczystości uczestniczyli przedstawiciele władz wojewódzkich i miejskich, Wojska Polskiego, harcerstwa, organizacji kombatanckich i innych instytucji społecznych. Po mszy świętej odprawionej przez kapelana Oddziału księdza Henryka Surmę na symbolicznym cmentarzu obok kościoła ustawiono trzy krzyże z nazwami miejsc największych zesłań - Archangielsk, Kołyma, Kazachstan. Z czasem uzupełniono o czwarty krzyż z nazwą Workuta.
17 września 1992 roku, w Dniu Sybiraka, na Starym Rynku w Bydgoszczy odbyła się uroczystość odsłonięcia i poświęcenia tablicy pamiątkowej ku czci i pamięci Polaków - ofiar systemu komunistycznego. Tablica została wmurowana w szaniec przy Pomniku Walki i Męczeństwa Narodu Polskiego. W uroczystości obok przedstawicieli władz wojewódzkich i miejskich uczestniczył prezes Związku Sybiraków - Ryszard Reiff, a także delegacje Wojska Polskiego, Policji, stowarzyszeń kombatanckich, harcerze Hufca Bydgoskiego ze sztandarami oraz poczty sztandarowe. Mszę świętą koncelebrowaną odprawił ksiądz biskup Stanisław Gądecki, który również poświęcił tablicę.
Z inicjatywy Genowefy Kalinowskiej i Ireny Borodzicz w 1993 roku powstała „Fundacja Dzwon", której celem było zgromadzenie środków na zakupienie dzwonu dla nowo budowanego kościoła w Oziornym w Kazachstanie, gdzie mieszkają potomkowie Polaków deportowanych w latach trzydziestych XX wieku z nad granicy polsko-bolszewickiej. Dzwon z wizerunkiem św. Rafała Kalinowskiego przekazano proboszczowi parafii w Oziornym księdzu Tomaszowi Pecie w październiku 1993 roku. Koszt wykonania dzwonu został pokryty z funduszy uzyskanych ze sprzedaży cegiełek oraz darowizn mieszkających w Anglii Polek.
W sierpniu 1993 roku członkowie Oddziału gościli ośmioro dzieci z polskich rodzin z Kazachstanu. Podczas pobytu w Polsce dzieci zwiedziły wiele miast, były na Jasnej Górze w Częstochowie. W sierpniu wypoczywały na obozie w Jastarni. Obdarowane prezentami i kieszonkowym, szczęśliwe i zachwycone Polską wróciły do Kazachstanu. Pobyt dzieci w Polsce sponsorował Urząd Wojewódzki i „Wspólnota Polska".
Dla uczczenia 65. rocznicy powstania Związku Sybiraków i 5. rocznicy jego reaktywowania 12 lutego 1994 roku w Bydgoszczy w Klubie Pomorskiego Okręgu Wojskowego otwarta została wystawa pod nazwą „Pamięć zmarłym - żyjącym pojednanie". W uroczystości otwarcia wystawy uczestniczyli przedstawiciele miejscowych władz administracyjnych, stowarzyszeń kombatanckich, harcerze i licznie tego dnia zgromadzeni sybiracy. Okolicznościowy referat wygłosiła Genowefa Kalinowska, podkreślając obowiązek spoczywający zwłaszcza na Sybirakach szerszego propagowania wśród młodzieży prawdziwej historii Polski okresu II wojny światowej. Wystawę zorganizowały sybiraczki Izabella Mączko i Barbara Kolanek-Wioch przy współpracy majora J. Sobierajskiego.
12 listopada 1995 roku, na Osiedlu Wyżyny w Bydgoszczy odbyły się uroczystości odsłonięcia i poświęcenia Pomnika Pamięci Sybiraków przy kościele Świętych Polskich Braci Męczenników. Pomnik usytuowany jest w kamiennym szańcu, pomiędzy Krzyżem Katyńskim a pomnikiem księdza Jerzego Popiełuszki. W uroczystości poprzedzonej mszą świętą odprawioną przez księdza Romualda Biniaka uczestniczyli wicewojewoda i zarazem przewodniczący Wojewódzkiego Komitetu Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, wiceprezydent miasta, przedstawiciele wojska, policji, harcerze z Hufca Bydgoskiego, młodzież ze szkół podstawowych i średnich, kombatanci z pocztami sztandarowymi, sybiracy z przedstawicielem Zarządu Głównego Józefem Bancewiczem oraz społeczeństwo Bydgoszczy. Wartę honorową przed Pomnikiem pełnili żołnierze z Komendy Garnizonu Bydgoskiego i harcerze z Komendy Hufca ZHP. Inicjatorem budowy pomnika był Mieczysław Ząbek -prezes Koła Miedzyń. Fundatorami Pomnika byli: zarząd Oddziału oraz sponsorzy - instytucje i przedsiębiorstwa miejskie, prywatne warsztaty, parafia kościoła na Wyżynach, osoby prywatne oraz członkowie Kół, którzy dobrowolnymi składkami zasilili fundusz budowy.
Staraniem członków Koła w Inowrocławiu Rada Miejska uchwałą z dnia 24 października 1996 roku nadała nazwę „Sybiraków" jednemu ze skwerów miejskich.
W trzech miejscowościach województwa bydgoskiego - Gzinie, Świekatowie, Świeciu wmurowano w kościołach tablice upamiętniające Polaków z Pomorza uwięzionych i wywiezionych do obozów pracy w ZSRR w 1945 roku. W Gzinie 16 grudnia 1989 roku, w Świeciu 14 maja 1991 roku, 11 listopada 1998 roku w Świekatowie. Wszystkie tablice wmurowano w miejscowych kościołach. W dniu Święta Niepodległości 11 listopada 1998 roku na Cmentarzu Komunalnym w Chojnicach odbyły się uroczystości poświęcenia pomnika Ofiary Sybiru - Deportowani z Ojczyzny w latach 1939-1955.
Zintegrowane środowisko bydgoskich Sybiraków uczestniczy w uroczystościach patriotyczno-religijnych, pielgrzymkach do miejsc kultu i spotkaniach organizowanych przez grupy osób, które na zesłaniu przebywały w tych samych miejscowościach.
Za szczególne zasługi dla Związku Sybiraków Odznaką Honorową Sybiraka odznaczono pracowników instytucji wspierających i pomagających związkowi oraz 277 członków Związku działających na terenie kół Oddziału, w tym 57 Matek-Sybiraczek.
szystkie uroczystości i ważniejsze wydarzenia w życiu Oddziału i kół udokumentowane są w Kronice, którą prowadzą Izabella Mączko i Teresa Sielska.
Tom wspomnień „Z nieludzkiej ziemi do Polski" autorstwa Haliny Guść i Haliny Łupinowicz ukazał się w 1991 roku nakładem Bydgoskiego Towarzystwa Naukowego.
W opracowaniu Genowefy Kalinowskiej ukazała się publikacja „ Sybir na tle wcześniejszych wątków historycznych oraz wydarzeń ostatniego wieku" przeznaczona głównie dla młodzieży i nauczycieli szkół średnich.
Komisja Charytatywna Oddziału organizuje pomoc dla osób będących w trudnych warunkach materialnych. W latach 1990-1999 pomoc finansową otrzymało 491 osób. W Domach Pomocy Społecznej ulokowano 11 osób. Oddział udzielił wsparcia finansowego licznym organizacjom społecznym w kraju i Polakom na Wschodzie na łączną kwotę 17 695 złotych oraz przekazał liczne dary rzeczowe Polakom na Litwie, Białorusi i w Kazachstanie.
Skocz do góry