|
Z inicjatywy Antoniego Komorowskiego
powstała grupa założycielska Związku Sybiraków w Gdańsku. W
skład grupy założycielskiej weszli Antoni Komorowski, Jan
Ślizień, Józef Kucharski, Krystyna Rzewuska, Stefan Angielski,
Teresa Pawłowska, J. Miglin.
I Walne Zgromadzenie odbyło się 28 stycznia 1989 roku. Na
prezesa zarządu Oddziału został wybrany Jan Ślizień.
Siedziba Zarządu mieściła się w Sopocie. Pierwotna liczba
członków wynosiła 979 osób, zorganizowano 9 kół terenowych.
II Walne Zgromadzenie odbyło się 25 stycznia 1992 roku.
Ze stanowiska prezesa zrezygnował Jan Ślizień. W wyniku
przeprowadzonych wyborów na prezesa został wybrany Stefan
Angielski.
W okresie między Zgromadzeniami liczba członków wzrosła do 1500,
działało 13 kół terenowych.
III Walne Zgromadzenie Delegatów Oddziału odbyło się 30
maja 1996 roku. Na prezesa zarządu Oddziału wybrano ponownie
Stefana Angielskiego. Zmniejszyła się liczba kół do 11, ale
wzrosła liczba członków do 2052.
Pierwszym symbolem łączącym Sybiraków był sztandar Koła w Gdyni
poświęcony 16 kwietnia 1990 roku, ufundowany przez rodzinę
Stanisława Świderskiego.
10 lutego 1991 roku w 51. rocznicę pierwszej masowej wywózki, w
bazylice Mariackiej w Gdańsku ksiądz prałat Stanisław
Bogdanowicz poświęcił sztandar Koła Gdańsk-Śródmieście.
Sztandar ufundował Morski Port Handlowy, drzewce sztandaru
wykonała Stocznia Remontowa imienia Józefa Piłsudskiego.
17 września 1992 roku w Dniu Sybiraka odbyła się uroczystość, w
czasie której arcybiskup ksiądz Tadeusz Gocłowski
poświęcił sztandar Koła Gdańsk-Wrzeszcz, zakupiony dzięki pomocy
Centrostalu i Polmozbytu oraz składek członków koła. Na wniosek
Sybiraków Rada Miasta Gdańska nowo powstałej ulicy w Brzeźnie
nadała nazwę „Sybiraków".
W kwietniu i wrześniu 1994 roku poświęcono sztandary Kół w
Gdańsku Przymorzu i Gdańsku Oliwie.
11 listopada w Pruszczu Gdańskim odbyła się uroczystość
odsłonięcia i poświęcenia tablicy pamiątkowej „Ofiarom więzień,
łagrów, zsyłek i wszelkich miejsc kaźni Polaków na nieludzkiej
ziemi". Mszę św. w kościele Podwyższenia Krzyża Świętego
koncelebrował ksiądz Stanisław Lada. Fundatorem tablicy
jest Jarosław Prolejko.
W tym samym roku na wniosek zarządu Koła Rada Miasta podjęła
uchwałę o nadaniu nowo powstałej ulicy w Pruszczu nazwy „
Sybiraków ".
 10 października 1995 roku w Tczewie odbyła się uroczystość
poświęcenia sztandaru i pamiątkowej tablicy wmurowanej w
kościele Świętego Krzyża. Szczególnie uroczyście przebiegało
poświęcenie sztandaru Koła w Pruszczu. W testamencie odczytanym
podczas uroczystości sybiracy wyrazili wolę, by po śmierci
ostatniego z członków koła sztandar został przekazany Archidiecezjalnemu Muzeum w Gdańsku-Oliwie.
W dniu święta Matki Bożej Królowej Polski i rocznicy uchwalenia
Konstytucji 3 maja zarząd Oddziału w imieniu członków przekazał
sygnaturkę dla kościoła pod wezwaniem Matki Bożej Saletyńskiej w
Gdańsku-Sobieszewie.
W bazylice Mariackiej w Gdańsku wmurowano tablicę pamiątkową,
której odsłonięcie odbyło się 13 kwietnia 1997 roku podczas
uroczystej mszy świętej za ojczyznę koncelebrowanej przez
metropolitę gdańskiego arcybiskupa Tadeusza Gocłowskiego i
kapelana Związku Sybiraków księdza Edmunda Cisaka. Tablicę
bezinteresownie wykonała Stocznia Remontowa imienia Józefa
Piłsudskiego w Gdańsku.
18 stycznia 1998 roku proboszcz parafii Świętego Jerzego w
Sopocie poświęcił sztandar sopockich sybiraków ufundowany przez
Środowisko Borowiczan. W uroczystości uczestniczyły władze
miasta, przedstawiciele środowisk kombatanckich, kompania
reprezentacyjna Marynarki Wojennej, poczty sztandarowe i licznie
przybyli sybiracy.
Gdyńskie Koło Sybiraków współpracując z Radą Miasta, Kołami
Związku Więźniów Politycznych i Światowego Związku Żołnierzy
Armii Krajowej przyczyniło się w niemałym stopniu do wzniesienia
Pomnika Ofiar Terroru Komunistycznego z lat 1939-89. Pomnik
został odsłonięty i poświęcony 8 lutego 1998 roku.
Wśród gdańskich sybiraków żyje dziś wiele osób, które spędziły
część ponurego dzieciństwa nie tylko na wygnaniu, ale pozbawione
rodziców trafiły do domu dziecka w Bucharze. Dzisiaj, będąc
ludźmi dorosłymi stworzyły „Krąg Bucharczyków”, wydają biuletyn
„Sybiracy - Krąg Bucharczyków", nadal poszukują rozsianych po
całym świecie kolegów z
ochronki i sierocińca w Bucharze. W
planach mają współudział w budowie symbolicznego Grobu
Sybiraków.
W Norylsku, za kołem polarnym, powstał pomnik-monument
poświęcony pamięci Polaków, więźniów tego łagru. Pracowali w
okolicznych kopalniach i tan zakończyli życie. Pomnik, projektu
Stanisława Gierady stanął na górze Szmidta, wszystkie koszty
związane z budową poniósł Jerzy Bijak, mieszkaniec Gdańska
urodzony na Kresach, zaprzyjaźniony z wieloma Sybirakami. Jerzy
Bijak postanowił zbudować pomnik, gdy będąc na wycieczce
zobaczył miejsce gdzie niegdyś mieścił się łagier i gdzie w
pobliżu znajduje się skromny pomniczek wzniesiony przez „
Memoriał". Wielu gdańskich Sybiraków pracowało w tym łagrze i
całym sercem włączyli się do prac związanych z budową pomnika.
Poświęcenie pomnika odbyło i w lipca 1996 roku. W uroczystości
uczestniczyła delegacja z Gdańska z prezesem Stefanem
Angielskim. Dużą pomoc organizacyjną okazał ksiądz Pawlus.
W lipcu 1990 roku dzieci z Kazachstanu, które przebywały na
koloniach letnich w Gdańsku otrzymały odzież, katechizmy, obuwie
sportowe, materiały szkolne i mundurki harcerskie zakupione przez członków Oddziału, 4 tony żywności i odzieży
ofiarowano Polakom w Pińsku, nie zapomniano o rodakach w Kazachstanie,
którym w 1996 roku przekazano obuwie.
Z okazji 78. rocznicy odzyskania niepodległości 9 członków Koła
w Gdyni za szczególne zasługi dla miasta i regionu zostało
odznaczonych Medalem 70-lecia miasta Gdyni. 179 osób odznaczono
Odznaką Honorową Sybiraka, w tym także Matki Sybiraków.
W 1997 i 1998 roku staraniem gdańskich Sybiraków wydano
kalendarze o tematyce sybirackiej, rozprowadzane wśród
przyjaciół i sympatyków Związku.
Wobec coraz częstszych pogrzebów sybirackich członkowie koła
Gdańsk- Śródmieście wyszli z inicjatywą urządzenia na Cmentarzu
Łostowickim kwatery cmentarnej i wzniesienia wspólnego pomnika
jako znaku pamięci o zmarłych i pochowanych na Wschodzie.
Intencją organizatorów było, aby projektantem pomnika był
artysta młodego pokolenia. W wyniku konkursu ogłoszonego wśród
studentów Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku wyłoniono projekt
Pawła Kruszyńskiego. Pomnik przedstawia postać klęczącej Madonny
tulącej bezbronne dzieci - Sybiracką Piętę, pomnik wystawiony
wszystkim ofiarom komunizmu.
Odsłonięcie i poświęcenie pomnika przez metropolitę gdańskiego
arcybiskupa księdza Tadeusza Gocłowskiego odbyło się w dniu 11
listopada 1998 roku przy udziale przedstawicieli władz
państwowych, parlamentarzystów, rektorów wyższych uczelni
Wybrzeża, duchowieństwa Sybiraków, członków Rodziny Katyńskiej,
mieszkańców Trójmiasta. Pomnik wykonany w brązie przez odlewnię
w Gliwicach jest pięknym dziełem sztuki i wspaniałym darem ludzi
wielkiego serca, fundatorów i darczyńców, którymi są: Leszek Lackorzyński
- senator RP, Ryszard Krauze - konsul honorowy
Austrii, władze miasta, NSZZ „Solidarność" Zarządu Portu, „Centrostal",
„Port-Serwis",
sybiracy Trójmiasta oraz młodzież harcerska i
licealna rozprowadzająca „cegiełki" w postaci kartek pocztowych
z wizerunkiem projektu pomnika i kalendarzy z tekstem Hymnu
Sybiraków.
Oddział Związku Sybiraków, a zwłaszcza prezes Stefan Angielski
od kilku lat prowadzi działania na rzecz Polaków w Kazachstanie
w przekonaniu, iż najlepszą formą pomocy jest inwestowanie w
młode umysły, w wykształcenie. Sprowadził więc do Gdańska grupę
młodzieży, która studiuje na różnych kierunkach studiów, otoczył
opieką, zorganizował pomoc stypendialną, w której uczestniczą
wszystkie koła terenowe. Aktualnie studiują: Olga Goławska,
Helena Ostrowska, Aleksander Mościcki, Michał Szyszkowski,
Włodzimierz Żaklicki.
Skocz do góry |