Inicjatorami powstania pierwszego ogniwa Związku Sybiraków w Koszalinie byli Waldemar Pietkiewicz i Marian Okulicz. To oni zgłosili chęć zorganizowania Związku. W grupie założycielskiej znaleźli się również Jan Bandura, Mieczysław Brzuchania, Halina Bogucka, Konstanty Dziekiewicz, Bogdan Grynkiewicz, Stanisław Jachiewicz, Jadwiga Lenarczyk, Mieczysław Mech, Wiktoria Szura, Irena Wąsowska i Ryszard Wojtkiewicz. Działania tej grupy wspierali ksiądz prałat Jan Borzyszkowski - proboszcz parafii pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny i miejscowe środki przekazu. 31 marca 1989 roku Zarząd Główny podjął uchwałę w sprawie powołania w Koszalinie Oddziału Wojewódzkiego Związku Sybiraków.
I Walne Zgromadzenie odbyło się 5 maja 1989 roku. 50 przedstawicieli organizującego się Związku wybrało zarząd Oddziału, którego prezesem został Waldemar Pietkiewicz. Rok później Oddział liczył już 748 członków zorganizowanych w kołach terenowych w Białogardzie, Karlinie, Świdwinie i Złocieńcu.
Pierwsza siedziba zarządu Oddziału mieściła się w lokalu PAX-u, a spotkania w liczniejszym gronie odbywały się w sali parafialnej przy katedrze w Koszalinie.
II Walne Zgromadzenie Delegatów odbyło się 10 lutego 1993 roku, gdy liczba członków wynosiła 2085 osób i funkcjonowało 10 kół terenowych. W wyniku wyborów prezesem zarządu został ponownie Waldemar Pietkiewicz. W październiku tego roku prezesem został wybrany Jerzy Miller, który funkcję tę pełni nadal.
W pierwszym roku działalności ustalono formy pracy - comiesięczne spotkania w Koszalinie, msza święta w Dniu Sybiraka i w dniach rocznic masowych wywózek, spotkania przy opłatku. W październiku 1993 roku Jerzy Miller i Marian Miłkowski rozpoczęli zapisywanie w Kronice dziejów Oddziału. Zaczął ukazywać się Biuletyn Informacyjny.
Pierwszym zorganizowanym wystąpieniem koszalińskich Sybiraków był udział w uroczystości odsłonięcia pomnika „Ofiar Bolszewizmu" usytuowanego przed Katedrą w Koszalinie. Odsłonięcie pomnika odbyło się 19 listopada 1989 roku. Inicjatorem budowy monumentu był Paweł Michalak - pierwszy przewodniczący koszalińskiego Regionu „Solidarności".
Środki na budowę uzyskano ze sprzedaży cegiełełek oraz od fundatorów, między innymi od proboszcza katedry księdza prałata Jana Borzyszkowskiego - wielkiego przyjaciela Sybiraków.
11 listopada 1992 roku w Klubie Stowarzyszeni; PAX otwarto wystawę pamiątek i dokumentów sybirackich. Wystawa, przeniesiona następnie na Zamek do Świdwina i uzupełniona eksponatami przekazanym przez miejscowych Sybiraków cieszyła się dużym zainteresowaniem zwiedzających.
W 1993 roku w Oddziale odbyły się trzy wielkie uroczystości. 11 listopada w Kołobrzegu w bazylice Najświętszej Marii Panny wielka uroczystość poświęceni, sztandaru Koła i tablicy pamiątkowej. W Białogardzie na wniosek zarządu Koła, Rada Miasta podjęła uchwały o nadaniu jednej z ulic nazwy „Sybiraków".
10 lutego 1994 roku, w 54. rocznicę pierwszej, najtragiczniejszej wywózki na Sybir odbyło się poświęcenie i przekazanie sztandaru organizacji wojewódzkiej ufundowanego wyłącznie ze składek członków Związku. Uroczystości w kościele poprzedziło spotkanie w sali Urzędu Wojewódzkiego. Obecni byli ksiądz biskup Jerzy Jeż, prezes Związku Sybiraków Ryszard Reiff, przedstawiciele władz administracyjnych województwa, przedstawiciele wojska, Straży Granicznej, Policji i licznych organizacji kombatanckich. Aktu wręczenia sztandaru prezesowi zarządu Oddziału dokonał Ryszard Reiff. W katedrze koszalińskiej w czasie mszy świętej odprawionej w intencji Sybiraków sztandar poświęcił biskup Jerzy Jeż. Uroczystość zakończył apel na placu katedralnym i złożenie wieńców pod pomnikiem „ Ofiar Bolszewizmu".
20 listopada 1994 roku Koło w Białogardzie obchodziło święto poświęcenia i przekazania sztandaru. Uroczystości odbyły się w miejscowym kościele. Aktu poświęcenia sztandaru dokonał ksiądz dziekan Norbert Rój. Licznie zgromadzeni mieszkańcy miasta, Sybiracy, organizacje kombatanckie i społeczne z pocztami sztandarowymi, młodzież szkolna i władze miasta miały okazję zapoznania się z tym fragmentem historii narodu i poznania ludzi, którzy przeżyli gehennę zesłania.
W kwietniu 1994 roku w Drawsku Pomorskim ulica otrzymuje nazwę „Sybiraków", w lipcu „Plac Sybiraków" otrzymuje Świdwin.
Rok 1995 zaznaczył się dwiema uroczystościami sybirackimi: w Koszalinie - odsłonięciem pomnika Martyrologii Narodu Polskiego i w Białogardzie - poświęceniem tablicy pamiątkowej. Pomnik w Koszalinie został wzniesiony na Cmentarzu Komunalnym i poświęcony jest, jak głoszą napisy na tablicach, "Pamięci Zesłańców Syberyjskich" i "Borowiczanom", żołnierzom Armii Krajowej aresztowanym przez NKWD i UB i więzionym w obozie w Borowiczach". Uroczystości poświęcenia sztandarów obchodzono w dwóch kołach w Koszalinie i w Świdwinie, obie odbyły się w 1995 roku. W Koszalinie poświęcenie i wręczenie sztandaru odbyło się 8 listopada na terenie Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Obrony Przeciwlotniczej. Sztandar poświęcił ksiądz kapelan Marian Błaszczyk.
W Świdwinie uroczystości poświęcenia odbyły się w kościele Matki Boskiej Nieustającej Pomocy. Aktu poświęcenia dokonał ksiądz Jan Wszoła.
10 listopada 1996 roku w Złocieńcu w miejscowym kościele parafialnym poświęcono witraż z wizerunkiem św. Rafała Kalinowskiego, patrona Sybiraków.
Bogaty w uroczystości był rok 1997. W lutym Koło w Karlinie obchodziło uroczyście poświęcenie sztandaru, w kwietniu Koło w Szczecinku, we wrześniu Koło w Drawsku Pomorskim. Uroczystości te były związane z tragicznymi wydarzeniami, jakie rozegrały się ponad pół wieku temu na ziemiach wschodnich Rzeczypospolitej i dotyczyły setek tysięcy obywateli polskich wywiezionych na Syberię i do Kazachstanu za to, że byli Polakami.
W lutym 1997 roku Rada Miejska na wniosek zarządu Oddziału jednej z ulic w Koszalinie nadała nazwę Sybiraków". 17 września 1997 roku w Białogardzie uroczystość ponownego odsłonięcia i poświęcenia pomnika. Odsłonięty w dniu l września 1992 roku w 53 rocznicę wybuchu II wojny światowej, wzniesiony został "Ku czci ofiar walki z systemem komunistycznym" według projektu Zygmunta Wujka przedstawiający orła wzbijającego się do lotu, został zdewastowany w nocy z 30 kwietnia na l maja 1997 roku.
Dzięki staraniom Sybiraków Urząd Miasta sfinansował odbudowę pomnika. Uroczystości związane z ponownym odsłonięciem pomnika zorganizowały władze miasta przy współudziale organizacji i stowarzyszeń patriotycznych i kombatanckich oraz młodzieży i mieszkańców miasta. Na tablicy pamiątkowej umieszczono napis:
- Ofiarom represji Bolszewickich Pozbawionych Ziemi Rodzinom
- Sybirakom i tułaczom, przesiedleńcom 1939-1945,
- Uczestnikom walki z  systemem komunistycznym
- Uczniom szkól białogardzkich - represjonowanym Za swoją patriotyczną   postawę 1945-1956
- Członkom Solidarności bialogardzkiej
- Ofiarom stanu wojennego 1981-1984
W ramach działalności integracyjnej środowiska zarządy Kół i Oddziału często organizują spotkania z kombatantami z innych organizacji i stowarzyszeń z młodzieżą i mieszkańcami dzielnic miast i osiedli. Znaną i cieszącą się popularnością imprezą są festyny rozrywkowo-sportowe odbywające się w Koszalinie. W organizacji wielu imprez chętnie uczestniczy wojsko z 8 Bałtyckiej Dywizji Obrony Wybrzeża. 13 sierpnia 1997 roku z okazji Święta Wojska Polskiego Zarząd Główny nadał 8 Dywizji w Koszalinie Odznakę Honorową Sybiraka.
Aktywny i widoczny na terenie Koszalina Związek postanowieniem wojewody koszalińskiego został odznaczony odznaką honorową „Zasłużony dla Województwa Koszalińskiego".
W lipcu roku 1981, na kilka lat przed doniosłą datą ponownego powołania Związku Sybiraków, Zarząd Regionu Pobrzeża NSZZ „Solidarność" w Koszalinie podjął uchwałę nr 9, którą następnie Zjazd Krajowy w Gdańsku we wrześniu 1981 roku potwierdził uchwałą, którą w całości przytaczamy, dotyczyła sprawy zadośćuczynienia za lata niewolniczej pracy Polaków w ZSRR w latach 1939-1958.
UCHWAŁA NR 9
W sprawie roszczeń Polaków przebywających na Syberii i innych regionach ZSRR w latach 1939-1958
1) Zarząd Regionu zobowiązany jest do ustalenia właściwego trybu postępowania     zapewniającego wyegzekwowanie roszczeń pracowniczych i cywilno-prawnych    Polaków,     którzy przebywali w ZSRR w latach 1939-1958, a obecnie są    mieszkańcami regionu.
W szczególności są to roszczenia:
- o wydanie potwierdzeń (zaświadczeń) o wykonywanej pracy
- inwalidztwie, utracie zdrowia z powodu zatrudnienia, służby wojskowej, o   pozostawienie    majątku
- o odszkodowanie z tytułu chorób zawodowych
- o odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy
- o świadczenia związane ze zgonem najbliższych członków rodziny
- o odszkodowanie dla osób, które takiego odszkodowania nie otrzymały, za mienie     pozostawione w ZSRR w przypadku powrotu do Polski bezpośrednio z Syberii lub   innych     miejsc osiedlenia
2) Zarząd Regionu jest zobowiązany uzyskane informacje podać do wiadomości    komisjom     zakładowym.
3) Zarząd Regionu jest zobowiązany udzielić pomocy prawnej członkom związku     zainteresowanym bezpośrednio w załatwieniu ww. spraw.
4) Zobowiązuje się delegatów naszego Regionu, aby na Krajowym Zjeździe NSZZ   „Solidarność" wystąpili z projektem uchwały w tej sprawie dotyczącej terenu   całego narodu.
 

Skocz do góry