|
Związek Sybiraków w Łomży powstał na
podstawie uchwały Zarządu Głównego z dnia 31 marca 1989 roku,
drugą uchwałą podjętą tego samego dnia w poczet członków Związku
zostało przyjętych 15 osób stanowiących grupę założycielską na
terenie województwa łomżyńskiego. Inicjatorami zorganizowania
Związku
w Łomży byli Danuta Biedrzyńska, Adam Bargielski oraz
Helena i Zygmunt Modzelewscy. W okresie poprzedzającym walne
zgromadzenie zarejestrowanych było
już 260 osób. Zgłoszenia
zainteresowanych
wstąpieniem
do Związku przyjmowała
redakcja
tygodnika „Kontakty", niezwykle zaangażowanego i sprzyjającego
Sybirakom.
I Walne Zgromadzenie odbyło się 19 maja 1989 roku przy licznym
udziale sybiraków, którzy przybyli zarówno z Łomży jak i
okolicy.
Po części informacyjnej
zebrania przeprowadzono wybory do zarządu Oddziału. Pierwszym
prezesem został Henryk Milewski. W
okresie organizacyjnym Oddział liczył już 420 członków, jedno
koło w Łomży i siedem kół w trakcie organizacji.
II Walne Zgromadzenie odbyło się 5 czerwca 1993 roku. W wyniku
przeprowadzonych wyborów prezesem został ponownie Henryk Milewski. Od czasu I Zgromadzenia liczba członków wzrosła do
1400, funkcjonowało już 14 kół terenowych - trzy koła w Łomży i
w Ciechanowcu, Czyżewie, Grajewie, Jedwabnem, Kolnie, Piątnicy,
Przytułach, Szczuczynie, Śniadowie, Wysokiem Mazowieckim i
Zambrowie.
Łomżyński Oddział Związku Sybiraków od chwili powstania podjął
działalność propagandową mającą na celu zapoznanie jak
najszerszej społeczności z historią zesłań. W 1989 roku
został
ogłoszony konkurs na wspomnienia. Napłynęło wiele bardzo dobrych
prac, które wydane
zostały w czterech tomach pod wspólnym
tytułem „Wschodnie losy Polaków".
Książki ukazują się od 1991 roku, wydawcą jest wydawnictwo
łomżyńskie Stopka. Cykl jest kontynuowany - obecnie ukazał się
szósty tom.
W czerwcu 1991 roku mieszkańcy Łomżyńskiego przeżywali podniosłe
chwile
spotkania z papieżem Janem Pawłem II, który w czasie
pielgrzymki do Polski nawiedził Łomżę. Sybiraków reprezentowali
przedstawiciele trzech kół, ich sztandary poświęcił Ojciec
Święty. Były to sztandary kół w Łomży, Zambrowie i Czyżewie.
Przemawiając do wiernych Ojciec Święty powiedział między innymi
„ Tu na tej ziemi, nie można nie pamiętać o Sybirakach". Na
spotkanie z papieżem przyjechali sybiracy pochodzący
z tych
stron, a obecnie mieszkający w Anglii, USA, Niemczech i na
Litwie. Delegacja Sybiraków z prezesem Ryszardem Reiffem
przekazała Ojcu Świętemu cztery tomy książki pod tytułem
„Wschodnie losy Polaków", album zdjęć Pomnika-Mauzoleum w
Częstochowie i godło -znak Sybiraków.
26' września 1993 roku przy nowej świątyni pod wezwaniem
Miłosierdzia Bożego w Łomży nad symboliczną Mogiłą Sybiraków
ustawiono brzozowy krzyż.
W 1994 roku w piątą rocznicę utworzenia związku w czasie
uroczystości koronacyjnych cudownego obrazu Matki Boskiej
Sybiraków w Grodźcu koło Opola w darze ofiarnym Oddział
przekazał na ręce kardynała Józefa Glempa, prymasa Polski obraz
„Pogrzeb w syberyjskim stepie" namalowany przez sybiraka
Kazimierza Wojewodę.
19 czerwca 1994 roku w Zuzeli, rodzinnej wsi księdza prymasa
Stefana Wyszyńskiego, odbyły się uroczystości związane z
siedemdziesiątą rocznicą święceń kapłańskich kadrynała i
poświęceniem dzwonów ofiarowanych przez Zdzisława Pręgowskiego.
W uroczystości uczestniczyło
ponad 100 delegacji sybiraków i
prezes Ryszard Reiff oraz przedstawiciele władz centralnych z
premierem Waldemarem Pawlakiem.
W 1994 roku swój sztandar poświęcili sybiracy mieszkający
w
gminie Kobylin.
29 czerwca 1994 roku w kościele parafialnym w Wysokiem
Mazowieckim
proboszcz parafii poświęcił sztandar tutejszego Koła
i pamiątkową tablicę umieszczoną w kościele. Fundatorami obu
symboli byli członkowie Koła. We wrześniu odbyły się dwie
uroczystości poświęcenia tablic pamiątkowych - 11 września w Czyżewie i 17 września w Ciechanowcu. Tablicę wmurowaną w
kościele Świętej Trójcy poświęcił sybirak - ksiądz Michał Wilniewczyc.
17 września sybiracy i mieszkańcy Zambrowa uczestniczyli w
podniosłej
uroczystości na cmentarzu parafialnym. Tego dnia
kapelan Sybiraków, ksiądz Józef Malinowski, poświęcił pomnik -
Symboliczny Grób Sybiraków, którym nie dane było spocząć w
ojczystej ziemi. Pomnik został zbudowany z dobrowolnych składek
członków Kół i wpłat miejscowych przedsiębiorstw. 13 listopada
na przykościelnym placu w Łomży odbyła się wspaniała uroczystość
poświęcenia pomnika - Symbolicznego Grobu Sybiraków zmarłych i
zamordowanych na Wschodzie. Pomnik ufundowali członkowie Koła
wspierani wpłatami samorządów terenowych, dotacją Urzędu ds.
Kombatantów i Osób Represjonowanych i prywatnych darczyńców.
Kształtem i bryłą pomnik nawiązuje do słów Ewangelii "A gdy ci
zamilkną, kamienie wołać będą". Na tablicy pomnika umieszczono
daty kolejnych wywózek.
W podniosłej uroczystości uczestniczyli licznie mieszkańcy
miasta, kierownik Urzędu do spraw Kombatantów i Osób
Represjonowanych - profesor Adam Dobroński, który wraz z
prezydentem Łomży dokonał odsłonięcia pomnika. Pod pomnikiem
umieszczona jest urna z ziemią z polskiego cmentarza na Monte Cassino i ziemią z mogił ofiar stalinowskich represji w
Syktywkarze w Republice Korni.
W czerwcu w Łomży została otwarta wystawa fotograficzna pod
nazwą „Dzieci tułacze".
Reportaże
z wystawy prezentowane były w miejscowej telewizji kablowej,
zwiedziło ją dużo młodzieży szkolnej.
W lipcu 1995 roku na cmentarzu parafialnym w Czyżewie
odbyło
się uroczyste nabożeństwo połączone z
poświęceniem pomnika -
Symbolicznej Mogiły Sybiraków. Pomnik został wzniesiony dzięki
ofiarności członków Koła.
W dniu Święta Niepodległości Koło w Ciechanowcu poświęciło
sztandar
organizacyjny ufundowany przez członków lokalnego
samorządu. Sztandar przekazał burmistrz Ciechanowca Stanisław
Kryński. Uroczystość poświęcenia odbyła się w kościele
parafialnym podczas mszy świętej odprawianej w intencji
sybiraków.
20 listopada 1996 roku odbyło się poświęcenie obrazu
przedstawiającego patrona Związku świętego Rafała Kalinowskiego,
namalowanego przez Kazimierza Lemańskiego i przekazanie go w
darze kościołowi Miłosierdzia Bożego w Łomży.
18 sierpnia 1997 roku w Wąsoczu odbyło się poświęcenie
pamiątkowej tablicy „W hołdzie ofiarom wojny i prześladowań".
Tablica powstała dzięki ofiarności członków Koła.
W 57 rocznicę wywózki Polaków na Syberię,
w
dniu 13 kwietnia
1997 roku mieszkańcy Kobylina-Bożymy uczestniczyli w
uroczystości poświęcenia pomnika - Symbolicznego Grobu Sybiraków
ufundowanego przez członków koła, mieszkańców gminy. Grób został
usytuowany na przykościelnym placu w Kobylinie.
19 września 1999 roku w Ciechanowcu odbyła się podniosła
uroczystość odsłonięcia i poświęcenia pomnika wzniesionego w
hołdzie „Ofiarom Sybiru 1939-1947". Pomnik został ufundowany
przez sybiraków z Koła w Ciechanowcu przy wydatnej pomocy władz
miasta. Pomnik usytuowany jest u zbiegu ulic Sienkiewcza i
Wińskiej, obok istniejącego już pomnika - Grobu Nieznanego
Żołnierza. Pomnik stanowi wybrukowana
alejka symbolizująca
trudną drogę zesłańczą, na początku której ustawiony jest głaz z
tablicą odlaną w brązie z napisem „Ofiarom Sybiru 1939-1947".
Dalej, przy alei stoi siedem krzyży dębowych symbolizujących
siedem lat zesłania. W fundament pierwszego krzyża, poświęconego
przez Ojca Świętego Jana Pawła II 10 czerwca 1999 roku w
Drohiczynie, wmurowano akt fundacyjny i prochy pobrane z grobów
Sybiraków, którzy nie przeżyli zesłania. Na krzyżach będą
umieszczane tabliczki z nazwiskami zesłańców zmarłych na
Syberii. Uroczystą mszę św. tego dnia celebrował i homilię
wygłosił ks. infułat Eugeniusz Borkowski. Podczas mszy świętej
na ołtarzu leżały niezwykłe relikwie - stuła ze zgrzebnego
ręcznika obszyta barwną krajką z syberyjskiej rubaszki,
własnoręcznie wykonana i używana na Sybirze przez zesłańca
księdza Jana Wasilewskiego, a następnie razem z nim pochowana w
1948 roku w syberyjskiej ziemi. Szczęśliwie odnaleziona przy
identyfikacji grobu - powróciła do Drohiczyna.
 Pięknym
dorobkiem edytorskim może
poszczycić się łomżyński
Oddział. Oprócz wspomnianych już sześciu tomów „
Wschodnich
losów Polaków " ukazał się tom wspomnień Henryka Milewskiego pod
tytułem „W stepach i tajgach Sybiru", tomik wspomnień
Jadwigi
Solińskiej pod tytułem „ Sybiraczka " oraz trzy numery
Biuletynu zawierającego najważniejsze informacje o Oddziale.
Zarząd Oddziału był współorganizatorem wraz
z Łomżyńskim Towarzystwem Naukowym imienia Wagów i Muzeum Okręgowym w Łomży sesji
naukowej na temat „Łomżyniacy na syberyjskich szlakach w XIX i
XX wieku", w czasie której referaty wygłosili Michał Gnatowski,
Andrzej Woltanowski, Jan Trynkowski i Henryk Milewski. Od
momentu powstania Oddziału Barbara Lorinczy prowadzi Kronikę,
notując w niej wszystkie ważniejsze wydarzenia.
W okresie od 1993 roku za wybitne osiągnięcia w pracy
organizacyjnej Odznaką Honorową Sybiraka zostało odznaczonych 97
członków Związku w tym wiele Matek-Sybiraczek.
Skocz do góry |