Oddział Związku Sybiraków w Opolu powstał na podstawie uchwały Zarządu Głównego z dnia 31 marca 1989 roku. Inicjatorami powołania Związku na Opolszczyźnie byli Romana Cieślak, Ludwika Bednarska, Juliusz M. Krawacki. Grupę założycielską stanowiło 11 osób -inicjatorzy oraz Tadeusz Cieszyński, Michał Ferenc, Bogusław Goplański, Zofia Hajducka, Tadeusz Kukiz, Mieczysław Konwiński, Zenon Trzaska, Adam Wierciński. Zebranie organizacyjne grupy odbyło się 10 grudnia 1988 roku w prywatnym mieszkaniu Ludwiki Bednarskiej. Wojewódzki zjazd założycielski odbył się 10 lutego 1989 roku. Na zebranie przyszło ponad 700 osób. Ukonstytuował się pierwszy, tymczasowy zarząd i komisja rewizyjna, prezesem zarządu tymczasowego został wybrany Juliusz M. Krawacki. Pierwszą wspólną decyzją było utworzenie 12 kół terenowych. W późniejszym terminie powstały jeszcze dwa koła.
I Walne Zgromadzenie Delegatów z udziałem przedstawicieli Zarządu Głównego odbyło się 21 czerwca 1989 roku. Delegaci wybrali zarząd. Na prezesa zarządu został wybrany Juliusz M. Krawacki. Liczba członków w tym okresie wynosiła 1000 osób. Siedziba zarządu mieściła się w Domu Katechetycznym przy parafii Św. Św. Apostołów Piotra i Pawła. Głównym zadaniem organizacyjnym było jak najszybsze dotarcie do wszystkich Sybiraków mieszkających na Opolszczyźnie, pomoc w organizacji kół, pomoc socjalna oraz działalność historyczno-oświatowa. W dziedzinie propagowania idei i historii sybiractwa polskiego rozwinięto bogatą działalność publicystyczną. W prasie i w postaci samodzielnych wydawnictw ukazało 50 publikacji o tematyce sybirackiej.
II Walne Zgromadzenie Delegatów Oddziału odbyło się w listopadzie 1993 roku. Na zebraniu tym na prezesa zarządu ponownie wybrano Juliusza M. Krawackiego. W okresie II kadencji zarządu liczba członków wzrosła do 2135 osób.
III Walne Zgromadzenie Delegatów Oddziału odbyło się we wrześniu 1998 roku. Na prezesa zarządu po raz trzeci wybrano Juliusza M. Krawackiego i Ludwikę Bednarską na przewodniczącą Wojewódzkiej Komisji Rewizyjnej.
Pierwszą uroczystością, która zgromadziła sybiraków całej Opolszczyzny było poświęcenie tablicy pamiątkowej umieszczonej na murze kościoła parafialnego w Grodźcu. Uroczystość odbyła się w kwietniu 1989 roku. W lutym 1994 roku w bolesną rocznicę pierwszych masowych wywózek Polaków w głąb Związku Sowieckiego, członkowie Koła w Kluczborku uczestniczyli w poświęceniu tablicy pamiątkowej w kościele pod wezwaniem Najświętszego Serca Pana Jezusa.
l maja 1994 roku, w Grodźcu z udziałem Sybiraków z całego kraju odbyła się wielka uroczystość koronacji obrazu Matki Boskiej Sybiraków. Mszę św. odprawił ksiądz kardynał Józef Glemp, prymas Polski, który również dokonał aktu koronacji cudownego obrazu.
We wrześniu 1994 roku w Otmuchowie poświęcono pomnik wzniesiony ku czci Sybiraków. Pomnik znajduje się na miejscowym cmentarzu. Fundatorami pomnika są członkowie Koła.
W 55 rocznicę wywózek sybiracy z Koła w Namysłowie uczcili pamięć zmarłych rodaków tablicą epitafijną wmurowaną w kościele parafialnym Św.Św. Apostołów Piotra i Pawła. W uroczystości uczestniczyli przedstawiciele władz miejskich i duchowieństwa, sybiracy i społeczeństwo miejscowe. Przebieg ceremonii sfilmowała lokalna telewizja kablowa, emitując program dwukrotnie. Także radio nadało specjalne okolicznościowe audycje poświecone temu tematowi.
Pomnik-monument „ Golgota Wschodu" wzniesiono staraniem Oddziału na Cmentarzu Komunalnym w Opolu. Pomnik stanął w Alei Zasłużonych. Odsłonięcie monumentu, połączone z uroczystościami religijnymi, odbyło się 17 września 1995 roku w rocznice agresji radzieckiej na ziemie polskie. W dniu Święta Niepodległości, 11 listopada 1996 roku, w katedrze Opolskiej Świętego Krzyża w kaplicy Piastów zostało poświęcone Epitafium Pamięci zesłań syberyjskich i cmentarzy polskich z okresu II wojny światowej. W Kędzierzynie-Koźlu, na wniosek Zarządu Koła jednej z ulic nadano nazwę „Pamięci Sybiraków". Również w Kluczborku przemianowano dawną ulicę Nowotki na ulicę „Pamięci Sybiraków". Związane z tym wydarzeniem uroczystości odbyły się 17 września, dla uczczenia Dnia Sybiraka.
Sybiracy mieszkający w Prudniku 16 listopada 1997 roku uczestniczyli w patriotyczno-religijnej manifestacji, jaka odbyła się na Cmentarzu Komunalnym, gdzie tego dnia poświęcony został pomnik - Symboliczna Mogiła Sybiraków.
Cztery koła terenowe Oddziału mają własne sztandary, ale pierwszym był sztandar Oddziału poświęcony 17 listopada 1991 roku przez Ojca Świętego Jana Pawła II w Bazylice Św. Piotra w św. Rafała Kalinowskiego . Swój sztandar organizacyjny mają również sybiracy z Koła w Nysie. Aktu poświęcenia dokonał ksiądz biskup Antoni Adamik podczas mszy św. w kościele katedralnym Św. Jakuba w dniu 17 września 1992 roku.
14 lutego 1993 roku sztandar Koła w Kluczborku poświęcił ksiądz biskup Jan Bagiński. Podczas uroczystości koronacji obrazu Matki Boskiej Sybiraków w Grodźcu wśród sztandarów jakie poświęcił prymas Józef Glemp znalazł się również sztandar Koła w Kędzierzynie-Koźlu. 12 lutego 1995 roku podczas uroczystej mszy św. w kościele Św. Mikołaja został poświęcony sztandar Koła w Brzegu.
      Od pierwszych dni działalności Zarząd Oddziału przywiązywał dużą wagę do propagowania wśród miejscowego społeczeństwa historii zesłań na Syberię. Jednym ze sposobów było ukazanie nędzy bytowania na zesłaniu, dokumentów potwierdzających uwięzienie, skazanie, deportację. Służyły temu najlepiej wystawy organizowane z pomocą muzealników. Pierwsza wystawa pod nazwą „ W 40-tym nas matko na Sybir zestali" została otwarta 10 lutego 1990 roku w Muzeum Piastów w Brzegu. Na wystawie pokazano pamiątki polskiego tułactwa w ZSRR w latach 1939-1945.
W dniu Święta Zwycięstwa, 9 maja 1990 roku w Kluczborku otwarto wystawę pamiątek i dokumentów będących własnością członków Koła. Wystawa nosiła nazwę „ Ocaleni z GUŁAG-u Workuta ", na której eksponowano pamiątki Sybiraków - łagierników - obecnie mieszkańców Opola. Drugą wystawę „Martyrologia ludności polskiej na Kresach Wschodnich ", otwarto w czerwcu 1992 roku w Muzeum Regionalnym w Nysie. W marcu 1993 roku wystawiono grafikę i malarstwo Feliksa Lachowicza pod wspólną nazwą „Szkice syberyjskie 1914-1920". Po dwóch miesiącach wystawa została przeniesiona do Muzeum im. Jana Dierżonia w Kluczborku.
Historia zesłań stała się przedmiotem zainteresowania studentów Uniwersytetu Opolskiego. Od 1993 roku napisano 6 prac magisterskich o charakterze monograficznym.
311 Sybiraków z różnych Kół Opolszczyzny zostało odznaczonych Odznaką Honorową Sybiraka, Zarząd Główny przyznał również 12 zbiorowych Odznak Honorowych Sybiraka.
 

Skocz do góry