Inicjatorką utworzenia Związku Sybiraków w Pile była Helena Bartoszewska. Pierwsze spotkanie organizacyjne odbyło się 8 stycznia 1989 roku w Mirosławcu. Wzięli w nim udział sybiracy z Wałcza, Mirosławca i Piły. 31 marca 1989 roku Zarząd Główny podjął uchwałę w sprawie powołania w Pile Oddziału Związku Sybiraków.
I Walne Zgromadzenie odbyło się 9 lipca 1989 roku. Na prezesa zarządu została wybrana Helena Bartoszewska. 17 lipca zarząd powołał komisje - weryfikacyjną, socjalną, historyczną, prawną, sąd koleżeński. Powołano koła terenowe. W związku z rezygnacją z funkcji Heleny Bartoszewskiej, na Nadzwyczajnym Walnym Zebraniu 27 października wybrano nowy zarząd. Na prezesa zarządu został wybrany Józef Wądołowski.
Pierwszą siedzibą Zarządu był lokal użyczony przez parafię kościoła Najświętszej Marii Panny w Pile przy ulicy Złotej.
W 1990 roku zarząd powołał 15 kół terenowych w miastach województwa pilskiego. Liczba członków wynosiła 734 osoby.
II Walne Zgromadzenie Oddziału odbyło się 30 września w 1994 roku. Wybrano nowy zarząd. Na prezesa ponownie wybrano Józefa Wądolowskiego. W tym czasie zmniejszyła się liczba kół do 11, na skutek połączenia się niektórych z nich.
22 maja 1997 roku odbyło się Nadzwyczajne Zgromadzenie delegatów, na którym odwołano cały zarząd i komisję rewizyjną. Delegaci wybrali nowy zarząd. Prezesem został Robert Karbowniczek.
2 sierpnia 1990 roku w Wałczu został poświęcony sztandar Koła.
W kościele pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny, 17 września 1994 roku, została poświęcona płaskorzeźba Matki Boskiej Sybiraków. Wizerunek Matki Boskiej wyrzeźbił sybirak Edward Żyźmierski. W uroczystościach uczestniczyli przedstawiciele władz administracyjnych miasta, delegaci organizacji społecznych, młodzież szkolna. W części artystycznej wystąpiła orkiestra wojskowa jednostki lotniczej oraz uczniowie Technikum Gastronomicznego.
W dniu Święta Niepodległości 11 listopada 1996 roku, na placu Staszica w Pile odsłonięta pomnik Pamięci Ofiar Stalinowskiego Ludobójstwa. Uroczystość na placu poprzedziła msza św. odprawiona w intencji Sybiraków. Pomnik jest wspólną budowlą Stowarzyszenia Armii Krajowej, Rodziny Katyńskiej i Związku Sybiraków. W budowie pomnika pomogli liczni sponsorzy, którzy wsparli finansowo komitet budowy. Były to między innymi władze wojewódzkie, organizacje społeczne i kombatanckie, posłowie i senatorowie Ziemi Pilskiej i osoby prywatne. W uroczystości uczestniczyli liczni goście, poczty sztandarowe wielu organizacji, kompania honorowa Wojska Polskiego oraz młodzież szkolna i licznie przybyłe społeczeństwo miasta.
10 lutego 1996 roku, w rocznicę tragicznej pierwszej deportacji, w kościele w Lubieszy odbyła się uroczystość poświęcenia pamiątkowej tablicy ufundowanej przez członków Koła w Tucznie.
Koło w Rogoźnie ufundowało w 1996 roku obelisk upamiętniający Golgotę Wschodu.
W Pile, w kościele Świętej Rodziny, w Dniu Sybiraka 17 września 1997 roku w czasie uroczystej mszy św. została odsłonięta i poświęcona tablica pamiątkowa ufundowana przez Koła terenowe w Pile.
17 września 1997 roku w czasie mszy świętej w kościele Świętej Rodziny w Pile, kapelan Sybiraków ksiądz Stanisław Skopiak poświęcił tablicę pamiątkową ufundowaną przez miejscowych Sybiraków.
Rok później, 17 września 1998 roku poświęcony został sztandar koła w Pile.
10 lutego 2000 roku w Złotowie w kościele Najświętszej Marii Panny została odsłonięta i poświęcona tablica pamiątkowa ufundowana przez miejscowe koło.
W kościele Świętego Jana Chrzciciela w Trzciance 18 czerwca 2000 roku podczas niszy świętej poświęcona została tablica pamiątkowa ufundowana dla upamiętnienia trzeciej masowej deportacji ludności polskiej na Syberię.
Spośród 449 członków Oddziału 196 otrzymało Odznakę Honorową Sybiraka.
W związku z reformą administracyjną kraju zmieniła się przynależność poszczególnych kół do Oddziału. Niektóre koła przeszły do Oddziału w województwie zachodniopomorskim, w tym koło w Wałczu, skąd pochodził dotychczasowy prezes. 4 maja 1999 na posiedzeniu Zarządu wybrano prezesa, którym został Jan Skrobot.
Skocz do góry