Inicjatorką założenia Związku Sybiraków na terenie województwa przemyskiego była Zofia Garczyńska. Impulsem do podjęcia działań była transmisja telewizyjna ze spotkania Sybiraków we Wrocławiu. „Pragnęłam ogromnie by Związek Sybiraków tutaj powstał -wspomina Zofia Garczyńska - było mi obojętne, czy będzie to Związek Sybiraków wojewódzki, czy Jarosławski (...) Po prostu wyznaczyłam sobie cel, jestem sybiraczką, chciałam okazać wiele dobroci i serca szczególnie dla tych biednych i zniedołężniałych Sybiraków, o których zapomnieli ludzie ".
Krótki anons jaki ukazał się w dzienniku „Nowiny" 15 marca 1989 roku spowodował lawinę telefonów i wizyt osób z najdalszych zakątków województwa. Wkrótce wyłoniła się dwudziestoosobowa grupa założycielska. Członkom grupy Zarząd Główny ZS nadał członkostwo i uchwałą z dnia 31 marca 1989 roku powołał Oddział Wojewódzki w Przemyślu, z siedzibą w Jarosławiu.
I Walne Zgromadzenie Delegatów odbyło się 29 lipca 1989 roku w Jarosławiu w kościele oo. reformatorów. Na pierwsze spotkanie przyszło ponad 500 osób. „Napisałam 700 zaproszeń - wspomina Zofia Garczyńska (...). Wiedziałam, że każdy z nas bardzo głęboko ma zakodowany lęk i nieufność (...). Czy naprawdę jest to możliwe, że prawie po 50 latach milczenia od powrotu do ojczyzny, sybiracy mają prawo się spotkać".
Spotkanie w kościele zainaugurowała msza św. odprawiona w intencji Sybiraków przez księdza biskupa Edwarda Frankowskiego. Po nabożeństwie odbyło się spotkanie zainteresowanych sprawą Związku Sybiraków. W spotkaniu uczestniczył również ksiądz biskup Frankowski, o. Krystyn Kusy i Janusz Przewlocki - przedstawiciel Zarządu Głównego. 75 osobom Zofia Garczyńska wręczyła legitymacje Związku Sybiraków, dokonano wyboru zarządu i komisji rewizyjnej. Na prezesa zarządu Oddziału została wybrana Zofia Garczyńska. Już w toku działalności zarządu powołano komisję historyczną i socjalną. Do końca roku powołano 6 kół terenowych - w Przemyślu, Oleszycach, Lubaczowie, Cieszanowie, Narolu i Jarosławiu.
W okresie pierwszej kadencji Oddział liczył 866 członków.
II Walne Zgromadzenie odbyło się w kwietniu 1993 roku. Prezesem zarządu Oddziału została ponownie Zofia Garczyńska, która funkcję tę pełni do dzisiaj. Wzrosła liczba członków - przybyło blisko 600 osób.
Pierwszym ważnym wydarzeniem w życiu przemyskich Sybiraków było poświęcenie sztandaru Oddziału. Uroczystość odbyła się w 1990 roku, 17 września, w Dniu Sybiraka. W tym samym dniu otwarto wystawę sybiracką. Eksponaty na wystawę przekazali Sybiracy, były to głównie dokumenty przywiezione z zesłania, listy, fotografie.
W Roku Sybiraka w kole w Lubaczowie odbyły się wojewódzkie uroczystości związane z poświęceniem tablicy pamiątkowej wmurowanej w prokatedrze lubaczowskiej. Inskrypcja na tablicy głosi „Pamięć zmarłym - żyjącym pojednanie ".
Staraniem prezes Zofii Garczyńskiej w Szkole Podstawowej nr 6 w Jarosławiu została powołana „Kapituła Pamięci Sybiraków". Uczniowie tej szkoły będą opiekunami pamiątek pozostawionych przez sybiraków. Nawiązano również kontakty ze szkołami średnimi, których uczniowie interesują się historią i problematyką sybiracką, gromadzą dokumentację, nagrywają wywiady, uczestniczą w prelekcjach, odczytach i spotkaniach z Sybirakami.
W celu upamiętnienia martyrologii ludności polskiej zamieszkałej na tych terenach, 10 lutego 1995 roku, w 55. rocznicę deportacji Polaków na Sybir we wsi Stubno została poświęcona, znajdująca się w kościele parafialnym, pamiątkowa tablica ufundowana przez mieszkańców wsi, przy finansowym wsparciu Urzędu Gminy i Zarządu Oddziału. Rok później, w 50. rocznicę powrotu z zesłania, w Szkole Podstawowej w Dachnowie, gdzie NKWD utworzył punkt zbiorczy dla wywożonych mieszkańców tej wioski, odsłonięte tablicę pamiątkową poświęconą tym, którzy padli ofiarą stalinowskich represji. Fundatorami tablicy byli miejscowi Sybiracy i Urząd Gminy.
Koło w Cieszanowie uroczyście obchodziło dzień, w którym poświęcono sztandar zakupiony ze składek Sybiraków.
14 czerwca 1997 roku na Starym Cmentarzu w Jarosławiu, w 57 rocznicę trzeciej wywózki Polaków na Sybir odbyła się podniosła uroczystość poświęcenia Symbolicznej Mogiły Sybiraków. „Sybiracy (...) spełnili swój obowiązek względem swoich najbliższych. W hołdzie pozostawiają potomnym Mogiłę Pamięci Polaków, którzy oddali swe życie za umiłowaną ojczyznę" - powiedziała na zebraniu sprawozdawczym w październiku 1997 roku Zofia Garczyńska.
Od początku działalności zarządy Kół i Oddziału starają się pomagać osobom będącym w trudnych warunkach materialnych - niektórzy otrzymują pomoc z funduszu Zdzisława Pręgowskiego, inni ze środków Zarządu Oddziału. W okresie Bożego Narodzenia samotni i chorzy członkowie Kół otrzymują paczki z upominkami. Jarosławskie Forum Bisinessu od 2 lat przekazuje Sybirakom po 30 paczek świątecznych.
200 aktywnych członków Związku zostało odznaczonych Odznaką Honorową Sybiraka.
Miłym zwyczajem stało się przekazywanie w Dniu Święta Matki przez miejscową stację telewizyjną i Radio Ave Maryja życzeń wszystkim Matkom Sybiraczkom.
 

Skocz do góry