Wojewódzki Oddział Związku Sybiraków w Zamościu został utworzony na podstawie uchwały Zarządu Głównego z dnia 31 marca 1989 roku. Inicjatorem utworzenia Związku był: Zbigniew Steller, który zorganizował Komitet Założycielski w składzie Tadeusz Dukarski, Jadwiga Dukarska, Tadeusz Gradziuk, Halina Kapuścińska, Henryka Kozłowska, Zbigniew Kruk, Kazimiera Mierzejewska, Feliks Pawluk, Jerzy Sitkowski, Władysław Sitkowski, Melania Stankiewicz, Bronisław Szarlip, Barbara Szleszyńska-Malec, Jan Trębowicz, Stefania Trębowicz.
I Walne Zgromadzenie Oddziału odbyło się 14 maja 1989 roku. W Zgromadzeniu wzięły udział 132 osoby. Referat programowy wygłosił Zbigniew Steller.
Przeprowadzone wybory wyłoniły zarząd i komisję rewizyjną. Na prezesa zarządu wybrano Zbigniewa Stellera, który funkcję tę pełnił do maja 2000 roku. W zebraniu uczestniczyli przedstawiciele miejscowych władz administracyjnych i Zarządu Głównego, a uświetnił je występ chóru „Kombatant". Zebrani podjęli uchwałę zobowiązującą nowo wybrany zarząd do podjęcia starań o niezwłoczne przyznanie uprawnień kombatanckich wszystkim osobom wywiezionym do ZSRR w latach 1940-1946, o zmianę przepisów w sprawie przyznawania inwalidztwa wojennego oraz wystąpienie do Zarządu Głównego Związku Sybiraków z prośbą o zwrócenie się do rządu polskiego z wnioskiem o przyznanie odszkodowań za katorżniczą pracę wykonywaną przez deportowanych i uwięzionych w łagrach na rzecz ZSRR.
II Walne Zgromadzenie zwołane było na dzień 13 czerwca 1993 roku. Referat sprawozdawczy za ubiegłą kadencję wygłosił prezes Zbigniew Steller. Przeprowadzone wybory niewiele zmieniły w składzie osobowym zarządu i komisji rewizyjnej. Wybrano również sąd koleżeński. W 1995 roku uchwałą zarządu Oddziału powołano koła terenowe w Hrubieszowie i Tomaszowie Lubelskim. Łącznie liczba członków zarejestrowanych w Oddziale wynosiła 314 osób.
III Walne Zgromadzenie Oddziału odbyło się 2 lipca 1997 roku. Uczestniczyło 37 delegatów oraz przedstawiciele władz administracyjnych miasta, Rady Miasta i miejscowej jednostki wojskowej.
Zgromadzenie podjęło uchwałę zobowiązującą zarząd oddziału do zorganizowania pomocy socjalnej i medycznej dla członków Związku, zainteresowanie miejscowej młodzieży historią Sybiraków i nawiązanie w tym celu ścisłej współpracy z kuratorium oświaty.
2 lutego 1991 roku w kościele Świętego Krzyża w Zamościu została odsłonięta i poświęcona przez księdza dziekana Andrzeja Jabłońskiego tablica pamiątkowa. Tablicę ufundowali Sybiracy Zamojszczyzny „ W hołdzie pomordowanym przez NKWD oraz zmarłym i zaginionym Sybirakom - w 50 rocznicę deportacji z ziem wschodnich i w 46 rocznicę masowych aresztowań i zsyłek żołnierzy AK i BCh do łagrów ZSRR. Sybiracy Zamojszczyzny - listopad 1990 r." - głosi napis na tablicy. W uroczystości wzięli udział sybiracy, miejscowe społeczeństwo oraz kompania honorowa Technicznej Szkoły Wojsk Lotniczych. Odbył się apel poległych, kompania oddała salwę honorową. We wrześniu tego samego roku został poświęcony sztandar Oddziału.
24 kwietnia 1993 roku w Rotundzie Zamojskiej, miejscu poświęconym martyrologii ludności Zamojszczyzny odbyła się uroczystość poświęcenia Krypty Sybiraków. Na ścianie frontowej krypty umieszczono dwie granitowe płyty z nazwami obozów, lagrów i miejsc straceń. Nad tablicami w górnej części, znajduje się napis - „Kaplica Sybiraków". W uroczystościach poświęcenia kaplicy uczestniczyli: prezes Związku Sybiraków - Ryszard Reiff, inicjatorka reaktywowania Związku - Irena Glowacka, kompania honorowa Technicznej Szkoły Wojsk Lotniczych w Zamościu, orkiestra garnizonowa. Odbył się apel poległych, oddano salwę honorową. Kaplicę poświęcił ksiądz Jacek Zórawski, proboszcz Zamojskiej Kolegiaty i kapelan Sybiraków.
Na wniosek Zarządu Oddziału Rada Miejska Zamościa 26 kwietnia 1994 roku podjęła uchwałę o nadaniu jednej z ulic w mieście nazwy „Sybiraków".
20 grudnia 1998 roku w zamojskiej katedrze odbyła się uroczystość odsłonięcia i poświęcenia tablicy pamiątkowej ufundowanej ku czci Sybiraków. Uroczystą mszę świętą odprawił ksiądz biskup Jan Śrutwa, ordynariusz diecezji Zamojsko-Lubaczowskiej, w koncelebrze z księdzem prałatem Czesławem Grzybem. We mszy świętej uczestniczyła kompania honorowa Wojska Polskiego i orkiestra garnizonowa. Obecni byli przedstawiciele Zarządu Głównego Związku Sybiraków, prezydent Zamościa, licznie zebrani tego dnia sybiracy i mieszkańcy Zamościa, młodzież szkolna, harcerze i poczty sztandarowe organizacji kombatanckich.
W 160 rocznicę wybuchu powstania listopadowego i 65 rocznicę powstania Związku Sybiraków w Kole w Hrubieszowie odbyło się poświęcenie tablicy pamiątkowej „Pamięci Sybiraków" umieszczonej na zewnętrznej ścianie kościoła parafialnego.
Zarząd Oddziału organizuje liczne spotkania z młodzieżą szkolną, zapoznając ją z historią zesłań, a szczególnie tych z okresu stalinowskich represji.
Każdego roku 17 września, w Dniu Sybiraka, Zarząd Oddziału organizuje uroczystości i spotkania tematyczne. W kościołach odprawiane są uroczyste msze św. w intencji Sybiraków.
 

Skocz do góry