|
Deportacje Polaków z terenów przygranicznych dawnego ZSRR rozpoczęły się
dużo wcześniej bo po roku 1934 próbowano deportować około 400 tyś.
Polaków w głąb terytorium Zw.Radz. Akcja nie udała się w pełni, była
rozciągnięta w czasie i duża część ludności uniknęła tej akcji.
Sowieckie służby specjalne wyciągnęły wnioski ze
swych niepowodzeń i już w latach 1936-37 zabrały się za przygotowanie
następnych masowych deportacji. Stalin cierpliwie czekał na okazję... Stał
się nią pakt Ribbentrop - Mołotow i wybuch II wojny światowej, która
zjednoczyła interesy brunatnego i czerwonego socjalizmu.
Za deportacje Polaków sowieci wzięli się metodycznie, bez pośpiechu.
Pierwsze konferencje gestapo - NKWD nie dotykały w zasadzie tych problemów,
dopiero trzecia konferencja w Zakopanem (luty 1940 r.) sprecyzowała
wieloletnie kalkulacje Niemców i Sowietów w planowym wyniszczeniu Polaków.
Sformułowano wówczas zarówno zasady niemieckiej "Sonderaktion", mającej na
celu wyniszczenie polskiej inteligencji na terenie Generalnej Guberni, jak i
sowieckiej metody eliminacji polskich elit na Kresach.
Bilans tych poczynań był dla Polaków szczególnie bolesny. W okresie
"sowiecko-niemieckiej przyjaźni" na Polaków wydano 104.100 wyroków śmierci
trybem zwykłym oraz 24,3 tys. trybem speckatyńskim. 6543 doły śmierci
zapełniły się ofiarami polskimi.
Zrealizowano cztery wielkie ciągi deportacji, w
których wywieziono, wedle różnych szacunków, od 1,5 do 2 mln obywateli
polskich, z których przeżyło do 1945 r. zaledwie 554 tys.
1. W nocy 9/10.12.1939 r. ("noc Sierowa i Canawy") wywieziono - przeważnie
do więzień 4.805 cywili.
2. W I deportacji, w nocy 9/10.02.1940 r. wywieziono 320 tys. leśników,
osadników - z rodzinami, ich znajomych
i sąsiadów oraz niektórych urzędników polskiej administracji.
3. W II deportacji z 13.04.1940 r. wywieziono blisko 330 tys. represjonowanych
Polaków - głównie
rodzin, znajomych i przyjaciół skazanych na śmierć w 5."Katyniach".
4. W III deportacji w nocy 28/29.06.1940 r., z aktywną pomocą
repatriacyjnych komisji niemieckich, dzięki
którym Sowieci dysponowali dokładnymi spisami i adresami - deportowano
420 tys. uciekinierów z Polski centralnej (ok.
15.06.1940 r. oddzielnie 185
tys. Żydów).
5. W IV deportacji 20.06.1941 r. wywieziono ok. 300 tys. osób. Tylko
niewiele z nich zbiegło po zbombardowaniu
pociągów deportacyjnych przez Niemców 22.06.1941r. pod Mińskiem
oraz w rejonie Berdyczowa i Żytomierza, gdy
część
wagonów wykoleiła się wskutek uszkodzenia torów.
Opracowano na podstawie
ks.
Zdzisław J. Peszkowski, Stanisław Z. Zdrojewski,
Nasz Dziennik,
2002-02-09 |
Zobacz
Pierwsza
deportacje Polaków
Deportacje do Kazachstanu
|