|
Związek Sybiraków powstały w 1928 roku zawiesił
swoją działalność w okresie II wojny światowej oraz czasów PRL. Reaktywowany
został w grudniu 1988 roku dzięki
grupie inicjatywnej
a szczególnie pani Irenie Głowackiej.
Obecnie więc Sybiracy święcą jubileusz 75-lecia powstania Związku i 15-lecia
wznowienia działalności.
Związek działa na trzech płaszczyznach, zapisanych
w Statucie: socjalno-związkowej, historyczno-dokumentacyjnej i
patriotyczno-obywatelskiej. Pierwszy zakres to opieka nad członkami, dziś
bardzo chorymi, w sędziwym wieku, samotnymi, niesprawnymi. Organizowanie
samopomocy własnymi siłami i organizowanie pomocy państwa i instytucji do
tego powołanych. A więc świadczenia kombatanckie, inwalidztwo wojenne oraz
ubieganie się od dziesięciu lat od Rosji odszkodowania za pracę na zesłaniu
i skonfiskowane w czasie aresztowania mienie. Chodzi o deportowanych w
latach 1939-1941 oraz o represjonowanych w sowieckich łagrach wywiezionych
po 1944 roku.
W zakresie dokumentacyjno-historycznym - Związek
wydał 10 tomów „Wspomnień" i relacji, wydaje dziesiątki tytułów regionalnych
pism, wypełniając lukę okresu PRL, kiedy temat martyrologii Wschodu był
przemilczany. Oddziały i Koła ufundowały tablice (ok. 400 w całym kraju),
symboliczne pomniki, którymi opiekują się wraz z Sybirakami młodzież szkolna
i harcerska. Uroczystościom towarzyszą sztandary, których Związek ma ok.
200.
Na uwagę zasługuje opracowanie
Hymnu
Sybiraka
przez Mariana Jonkajtysa z muzyką
Czesława Majewskiego oraz
Apelu Poległych
pod redakcją
Mieczysława Martusewicza
Szczególne znaczenie ma
Grób Nieznanego Sybiraka w Białymstoku, w
którym złożone są dwie urny: z prochami zesłańca z 1940 roku i ze szczątkami
Akowca z 1944 roku. Znaczącym elementem czci i wiary jest zbudowany w
Sanktuarium Maryjnym w Licheniu
Sybiracki Znak Pamięci.
Do Sanktuarium corocznie organizowana
jest pielgrzymka sybiraków .
Pomnik Sybiraków
w Warszawie - to wagon z krzyżami i
znakami innych religii na torach z podkładami uwieńczającymi nazwy
miejscowości na terenie całej Rosji, gdzie cierpieli i umierali wywiezieni
Polacy.
Trzecim wielkim monumentem jest budowany siłami całego Związku
Pomnik Zesłańców Sybiru
we Wrocławiu. Kamień Węgielny poświęcił Ojciec
Święty w 1996 roku. Ma on być aktem dziękczynienia za powrót do kraju i
doczekanie wolności.
W przygotowaniu jest stała ekspozycja przy Muzeum
Niepodległości w salach oddanych na ten cel w Cytadeli Warszawskiej.
Umieścimy tam zbiór autentycznych pamiątek z czasów niewoli i katorżniczej
pracy. Całość dorobku w tej dziedzinie pragniemy zamknąć w dwutomowym
dziele: „Znaki pamięci" i „Świadkowie historii".
W zakresie działań patriotyczno-obywatelskich Związek
jest bardzo blisko powiązany z Kościołem. Kapelan Honorowy ks. prał. Tadeusz Uszyński z Warszawy, udostępnił swoją plebanie na pracę rodzącego się
Związku w pierwszych latach jego powstania, zaś Kapelan Krajowy ks. prał.
Edmund Cisak z Grodźca k/Opola, duszpasterz krajowy Związku jest
organizatorem corocznej pielgrzymki na Jasną Górę, gdzie - dzięki jego
inicjatywie i staraniom - powstało Mauzoleum Sybiraków. Jest on również
organizatorem koronacji Matki Boskiej Sybirackiej z udziałem ks. prymasa i
Episkopatu Polski. Związek Sybiraków na 5-lecie proklamował ROK SYBIRAKA
pod patronatem ówczesnego prezydenta RP Lecha Wałęsy i Prymasa Polski - ks.
kardynała Józefa Glempa. Hasło tego Roku to: „Pamięć zmarłym - żyjącym
pojednanie".
W czasie ostatniego III Krajowego Zjazdu Sybiraków w
październiku 1998 roku w Jeleniej Górze, podjęto trzy uchwały dotyczące
trzeciego zakresu aktywności Związku Sybiraków i zaznaczenia jego obecności
w problematyce współczesnej Polski. Pierwsza - to inicjatywa zorganizowania
polsko-rosyjskiego Kongresu Pojednania w 1999 r. w 60. rocznicę agresji na
Polskę 17 września 1939 roku. Druga - podjęcie hasła rzuconego przez prof.
Zbigniewa Brzezińskiego w jego wypowiedzi we Lwowie przy odbiorze
obywatelstwa honorowego tego miasta, o nawiązaniu „specjalnych stosunków"
między Lwowem a Wrocławiem. Po reformie Związek Sybiraków na terenie dużego
woj. dolnośląskiego z siedzibą we Wrocławiu ma ok. 15 tysięcy członków i
może reprezentować zaplecze ideowo-społeczne dla realizacji tej inicjatywy
cennej dla zbliżenia polsko-ukraińskiego. Trzecia uchwała dotyczy nawiązania
kontaktu przez polskich wysiedlonych z kresów wschodnich z niemieckimi.
Skarżą się oni na swój los, wysuwając nierealne żądania pod adresem Polski.
Pragniemy uświadomić im prawdę o losie Polaków, którzy już w latach 1939-1941
byli wyganiani ze swych domów i nie podlegali repatriacji, a karnej zsyłce.
Pojechali nie w kierunku wysoko ucywilizowanego Zachodu, ale parę tysięcy
kilometrów na Wschód, na bezkresne tereny tajgi i tundry, wiecznych lodów i
polan leśnych, na których budowali ziemianki, by przeżyć pierwsze miesiące.
Nie wszystkim się to udało. Dzieci i starcy zmarli już w czasie wielo
tygodniowej podróży w towarowych wagonach, a z pozostałych co trzeci - po
5-6 latach zsyłki nie doczekał powrotu. Można ten powrót nazwać
"repatriacją", Tyle, że bez rzeczy, a z chorobami wyniesionymi z nieludzkich
warunków na nieludzkiej ziemi.
Związek Sybiraków jest predestynowany do podjęcia zadań
patriotyczno-obywatelskich, które wspierają polską rację stanu, szczególnie
wobec narodów za wschodnią granicą. Represje, które spotkały Sybiraków, były
wymierzone w rodziny, które uznano, że wykażą wolę walki i nie pogodzą się z
uzależnieniem Polski od ZSRR i stworzą zaporę wobec programu sowietyzacji.
Dziś te rodziny mają poczucie obowiązku dalszej służby wartościom, za które
cierpieli. Największym zwycięstwem jest właśnie odrzucenie ideologii
nienawiści. Związek Sybiraków odróżnia system komunistyczny, który chciał tę
nienawiść wszczepić swoim ofiarom, od narodu rosyjskiego, który sam poniósł
niewyobrażalne straty w wyniku stalinowskich represji. Życzymy Rosji, aby
weszła trwale na drogę demokracji oraz praw człowieka i praw narodów. Aby to
się stało - musi usłyszeć słowa pojednania. Właśnie od tych, którzy w
bolszewickim pojęciu walki klas czy raczej walki wszystkich ze wszystkimi,
powinni dyszeć zemstą myśląc o odwecie. Jest inaczej. Jesteśmy wierni
zasadzie, by zło dobrem zwyciężać. To idealizm, który tworzy nową
rzeczywistość zgody i współpracy międzynarodowej. Jest realną siłą, większą
niż siła narzucenia innym swojej ideologii. Dlatego Związek Sybiraków stawia
do dyspozycji swój potencjał dobrej woli i głębokiego rozumienia realiów
międzynarodowych. Jesteśmy sąsiadem Rosji i musimy zabiegać, by nie
zwyciężyły siły zła, bo jest to w naszym interesie, w interesie Europy i
świata i w interesie samej Rosji.
|